της Μαρία Γ. Σεργάκη,
Φυσικού, τ. Προϊσταμένης των ΓΑΚ- Ν. Λασιθίου
Σημαντικός σταθμός στη νεώτερη ιστορία της Κρήτης υπήρξε η Μεγάλη Κρητική επανάσταση (1866-69) για την απελευθέρωση από τον Οθωμανικό ζυγό. Παρά τους αγώνες και τις θυσίες των Κρητών, οι στόχοι της δεν επιτεύθηκαν. Ελάχιστο όφελος υπήρξε η παροχή από την Πύλη νέου διοικητικού οργανισμού της Κρήτης, του ονομαζόμενου ΟΡΓΑΝΙΚΟΥ ΝΟΜΟΥ, με τον οποίο προβλεπόταν περιορισμένες παραχωρήσεις σε θέματα, αυτοδιοίκησης, δικαιοσύνης, και οικονομίας.
Σύμφωνα με αυτόν, η Κρήτη ονομάζεται Βιλαέτι (Νομαρχία) και διαιρείται σε πέντε Τμήματα (Νομούς), Χανίων, Σφακίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου και Λασιθίου. Στο Νομό Λασιθίου που συστήνεται για πρώτη φορά ορίζεται ως έδρα της Διοίκησης το Νεοχώριον ( Νεάπολις). Με τον Οργανικό Νόμο και τις εφαρμογές του όπως προέκυψαν από τη ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΧΑΛΕΠΑΣ το 1878, η Κρήτη διοικήθηκε για τα επόμενα τριάντα χρόνια, μέχρι το τέλος της Οθωμανικής κυριαρχίας, το 1998.
Ο ΟΡΓΑΝΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ προβλέπει ότι: «Εντός της έδρας της Γενικής Διοικήσεως, εις τας Διοικήσεις(Νομούς) και τας Επαρχίας θέλουσι κατασταθή δικαστήρια επιφορτισμένα έκαστον κατά την ιδιάζουσαν αυτώ αρμοδιότητα την εκδίκασιν των πολιτικών και ποινικών δικών» και παράλληλα καθορίζει τη γενική δικαιοδοσία των. Επομένως ιδρύεται για πρώτη φορά το Πρωτοδικείο Λασιθίου και στεγάζεται σε Δικαστικό Μέγαρο που οικοδόμησε η Οθωμανική Διοίκηση υπό τον πρώτο Διοικητή του Νομού Κωστάκι Αδοσίδη πασά, το διάστημα 1870-73. Το πρώτο Δικαστικό Μέγαρο παρέμεινε σε χρήση μέχρι το 1952. Τότε κρίθηκε ακατάλληλο και στη θέση του κατασκευάστηκε το νέο Δικαστικό Μέγαρο, το οποίο είναι σε λειτουργία από το 1958 μέχρι σήμερα, και φιλοξενεί το Πρωτοδικείο Λασιθίου, το Ειρηνοδικείο Νεάπολης και τον Δικηγορικός Σύλλογος Λασιθίου.
Με τη Συνθήκη της Χαλέπας διευκρινίζεται ότι «Η δικαστική εξουσία θέλει είσθαι ανεξάρτητος από της εκτελεστικής» και ότι: « Η Γεν. Συνέλευσις θέλει έχει το δικαίωμα να προβή αμέσως εις συμπλήρωσιν, της εν ισχύϊ Οθωμανικής Νομοθεσίας», στα σημεία που υπάρχει κενό νόμου. Μετά από αυτό η Γεν. Συνέλευση (Βουλή) των Κρητών προχωρεί σε πλήθος νομοθετικές ρυθμίσεις, μεταξύ των οποίων στον ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ και την ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ της Κρήτης.
Σύμφωνα με τον ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ που ψηφίστηκε το 1879 από τη Γεν. Συνέλευση, τα τακτικά δικαστήρια της Κρήτης αποτελούνται από ένα Εφετείο, ένα Πρωτοδικείο και ένα Ειρηνοδικείο στην έδρα της Γεν. Διοίκησης (Χανιά), ένα Πρωτοδικείο και ένα Ειρηνοδικείο στις έδρες κάθε μίας από τις έδρες των Διοικήσεων (Βάμο, Ρέθυμνο, Ηράκλειο, Νεάπολη) και ένα τουλάχιστον Ειρηνοδικείο σε κάθε μία από τις είκοσι Επαρχίες της Κρήτης.
Στο κεφ. 5 ( άρθρα 82 έως 98) του ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ, προσδιορίζονται οι υποχρεώσεις και τα καθήκοντα των δικηγόρων και ότι «οι Δικηγόροι διορίζονται παρά του Γεν. Διοικητού τη προτάσει του αρμοδίου εισαγγελέως» και «εισί δημόσιοι λειτουργοί».
Οι αμοιβές των δικηγόρων και δικολάβων ορίζονται για πρώτη φορά αναλυτικά, από τη Σύνοδο της κρητικής Βουλής τον Ιούνιο του 1881 με το Νόμο: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΤΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΑΜΟΙΒΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΣ όπου διευκρινίζεται ότι: «οι δικολάβοι λαμβάνουσι το ήμισυ των αμοιβών, ας λαμβάνουσιν οι δικηγόροι». Οι ψηφισμένοι νόμοι που αναφέρονται πιο πάνω, προσδίδουν στους Κρήτες δικηγόρους τη νομική υπόσταση και την επαγγελματική ισχύ, την αναγκαία για την άσκηση του επαγγέλματος τους.
Ταυτόχρονα με από τη ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΧΑΛΕΠΑΣ δίδεται με το αρθρ. 15 το δικαίωμα στους Κρήτες της σύστασης: «φιλεκπαιδευτικών συλλόγων, τυπογραφείων και η έκδοσις εφημερίδων, συμφώνως τοις κειμένοις Νόμοις του Κράτους», όχι όμως επαγγελματικών σωματείων. Παρ’ ότι δεν είναι νομικά επιτρεπτή η ίδρυση Δικηγορικών Συλλόγων, οι Δικηγόροι των πέντε Πρωτοδικείων της Κρήτης συνιστούν άτυπους συλλόγους, με τους οποίους υποστηρίζουν τα επαγγελματικά τους δικαιώματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η απεργία των δικηγόρων του Πρωτοδικείου Λασιθίου, όπως περιγράφεται στην εφημερίδα του Αντωνίου Βορεάδη ΗΡΑΚΛΕΙΟΝ, α.φ.115/2-11-1895.
Απεργία Δικηγόρων. Καθ’ ά γράφουσιν ημίν εκ Νεαπόλεως πάντες οι εν τη πόλει ταύτη δικηγόροι προέβησαν εις απεργίαν διά λόγους αναφερομένους εν εγγράφω, όπερ υπεγράψαντες πάντες επέδωσαν τη Α. Εξ. τω Διοικητή Λασιθίου. Εν τω εγγράφω τούτω οι κ.κ. δικηγόροι Νεαπόλεως λέγουσι, ότι ο πρόεδρος του Πολιτικού Τμήματος των εν Λασιθίω Πρωτοδικών κ. Ιωάννης Ξηράς […] και ότι τούτων πάντων ένεκα αδυνατούσιν εις το εξής να προσέρχονται εις τας υπό την προεδρίαν του συνεδριάσεις του δικαστηρίου και να συνεργάζονται μετ’ αυτού […] μέχρις ού εξευρεθή η δέουσα θεραπεία».
Κατά την απογραφή του πληθυσμού της Κρήτης το 1881, στο νομό Λασιθίου φαίνεται ότι υπάρχουν τρείς δικηγόροι στην επαρχία Μεραμπέλλου, των οποίων δεν αναφέρονται τα ονόματα.
Ανατρέχοντας στις σελίδες των Δικαστικών Υποθέσεων των εφημερίδων ΜΙΝΩΣ και ΝΕΑ ΕΒΔΟΜΑΣ, που εκδίδονται στο Ηρακλείου τη δεκαετία 1880-89, αλλά και στην ΚΡΗΤΗ εφημερίδα της Γεν. Διοίκησης που εκδίδεται στα Χανιά, εντοπίζουμε μεγάλο αριθμό δικηγόρων και δικολάβων του Πρωτοδικείου Λασιθίου. Ενδικτικά αναφέρονται οι: Μιχαήλ Κολυβάκης Σητεία, Μιχαήλ Κοθρής Ιεράπετρα, Εμμ. Γ. Λυδάκης, Δ. Ε. Μηντρινός Ν. Γ. Στρατηγάκης, Γ. Πάγκαλος , Γ. Κ. Σαρολίδης , Β. Ν. Φανδρίδης- Χάλης Νεάπολη.
Με το Νόμο ΠΕΡΙ ΒΕΛΤΙΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΤΑΚΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ του 1892, αρθ. 59: «οι Δικηγόροι δεν θεωρούνται δημόσιοι υπάλληλοι. Οι βουλόμενοι να δικηγορώσιν απαιτήται να έχωσι τα προσόντα και να υπόκεινται εις τους όρους, τους αναγραφομένους εν τω περί δικηγόρων Κρήτης νόμω. Εν εναντία περιπτώσει κωλύονται του δικηγορείν.
Τις επόμενες ημέρες ψηφίζεται και στη συνέχεια επικυρώνεται από την Πύλη ο ΝΟΜΟΣ ΠΕΡΙ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ΚΡΗΤΗΣ. Κατά το νόμο: «Οι έχοντες πτυχίον νομικής σχολής πανεπιστημίου ξένης τινός επικρατείας (εκτός της Οθωμανικής) δεν δύνανται να δικηγορώσιν, ειμή αφού προηγουμένως υποβληθώσιν εις εξετάσεις τουρκιστί, ή ελληνιστί επί της οθωμανικής δικαστικής νομοθεσίας[…]. Όσοι μέχρι τούδε έχουσι διορισθή δικηγόροι υπό της εγχωρίου αρχής θα δύνανται να δικηγορώσιν, ως και πρότερον». Ο Νόμος ορίζει τη σύνθεση και τις αρμοδιότητες της εξεταστικής επιτροπής, τα προσόντα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των δικηγόρων, τις δικηγορικές αμοιβές και τον τρόπο είσπραξής των.
Μετά το 1890 ο αριθμός των δικηγόρων Λασιθίου αυξάνεται εντυπωσιακά. Μεταξύ των νέων δικηγόρων συγκαταλέγονται οι Κων/νος Μ. Τσιχλής, Νικ. Κ. Διαλυνάκης, Νεάπολη, Εμμ. Αγγελάκης Εμμ. Γαληνός Σητεία, Νικ. Π. Γιαννικάκης, Μιχ. Τραπεζανάκης Ιεράπετρα, Εμμ. Ι. Μοδάτσος κ.α. Αρκετοί από αυτούς παρέμειναν επαγγελματικά ενεργοί για τα επόμενα πενήντα χρόνια.
Ιδρύεται για πρώτη φορά το Πρωτοδικείο Λασιθίου και στεγάζεται σε Δικαστικό Μέγαρο που οικοδόμησε η Οθωμανική Διοίκηση υπό τον πρώτο Διοικητή του Νομού Κωστάκι Αδοσίδη πασά, το διάστημα 1870-73.
Με τον Οργανικό Νόμο και τις εφαρμογές του όπως προέκυψαν από τη ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΧΑΛΕΠΑΣ το 1878, η Κρήτη διοικήθηκε για τα επόμενα τριάντα χρόνια, μέχρι το τέλος της Οθωμανικής κυριαρχίας, το 1998.
Οι αμοιβές των δικηγόρων και δικολάβων ορίζονται για πρώτη φορά αναλυτικά, από τη Σύνοδο της κρητικής Βουλής τον Ιούνιο του 1881 με το Νόμο: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΤΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΑΜΟΙΒΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΣ όπου διευκρινίζεται ότι: «οι δικολάβοι λαμβάνουσι το ήμισυ των αμοιβών, ας λαμβάνουσιν οι δικηγόροι».
Με το Νόμο 437 / 13-9-1901 ΠΕΡΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ, ΚΕΦ. Ε’, αρθρ. 84-104, σε συνδυασμό με τους Ν. 18/3-6-1899, 25/22-6-1899, 46/1899, 52/1899 ΠΕΡΙ ΕΞΕΤΑΣΕΩΣ ΤΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ και 50/3-8-1899, ΠΕΡΙ ΑΜΟΙΒΗΣ ΤΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ορίζονται τα επαγγελματικά δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του Δικηγορικού κλάδου, κατά την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας. Με βάση τους νέους νόμους, τα επαγγελματικά προσόντα των ήδη υπηρετούντων δικηγόρων επανελέγχονται και αυτοί διορίζονται εκ νέου, «δι’ Ηγεμονικού Διατάγματος παρ’ άπασι τοις εν Κρήτη δικαστηρίοις» αρθρ. 87, με ορισμένους περιορισμούς και διευκρινήσεις με τις οποίες κατηγοριοποιούνται σε πτυχιούχους, μη πτυχιούχους αλλά με αποδειγμένη προϋπηρεσία συγκεκριμένου είδους και διάρκειας και φοιτητές της Νομικής. Με το αρθρ. 92 ορίζεται ότι: «οι δικηγόροι είνε δημόσιοι υπάλληλοι κύριον έργον έχοντες να συμβουλεύωσι τους πελάτες των, να αντιπροσωπεύωσι και υπερασπίζωσιν αυτούς νομίμως ενώπιον των δικαστικών αρχών […]»
Σημαντικό γεγονός για το νομικό κόσμο του τόπου μας, υπήρξε η μεταφορά του Πρωτοδικείου Λασιθίου, το Νοέμβριο 1903 από τη Νεάπολη, μέχρι τότε έδρα της Διοίκησης Λασιθίου στον Αγ. Νικόλαο νέας έδρας του Νομού. Το Πρωτοδικείο παρέμεινε στον Αγ. Νικόλαο για τα επόμενα δέκα χρόνια, μέχρι την προσάρτηση της Κρήτης από την Ελλάδα, οπότε επανήλθε στη Νεάπολη.
Επί Κρητικής Πολιτείας εκδίδονται και κυκλοφορούν για πρώτη φορά λασιθιώτικες εφημερίδες, νομικού περιεχομένου. Το 1906 κυκλοφόρησε η πρώτη εφημερίδα του νομού με τον τίτλο ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ, το 1908 η ΚΡΗΤΗ, και το 1912 η εφημερίδα ΔΙΚΑΙΟΝ. Και οι τρείς έφεραν ως υπότιτλο: Εφημερίδες των Δικαστικών και εμπορικών Δημοσιεύσεων και φιλοξενούσαν Προγράμματα πλειστηριασμού, Αποφάσεις Δι’ Αναβλητικάς Ειδοποιήσεις, Προσκλήσεις, και λοιπά Έγγραφα κατόπιν ιδιαιτέρας συμφωνίας.
Ένα σπουδαίο νομικό έντυπο που εκδόθηκε την περίοδο 1908-10 στο νομό μας, είναι η ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ, ΜΗΝΙΑΙΟΝ ΝΟΜΙΚΟΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΝ, που κυκλοφόρησε σε 12 τεύχη. Στα δύο πρώτα τεύχη την επιμέλεια των νομικών κειμένων έχουν οι δικηγόροι του Πρωτοδικείου Λασιθίου, Γεώργιος Κ. Σαρολίδης, Εμμ. Μηλιαράς και Γ. Παπανικολάου. Οι δύο τελευταίοι αποχωρούν στο τρίτο τεύχος και αντί αυτών αναλαμβάνει ο Μιχαήλ Καψάλης, Πρόεδρος Πρωτοδικών Λασιθίου, ενώ παραμένει ο Γεώργιος Σαρολίδης. Οι επιμελητές του αναφέρουν το στόχο της έκδοσης του περιοδικού, στο πρώτο τεύχος: «Πρωτεύον ασχόλημα έσται η περισυλλογή της νομολογίας των εγχωρίων Δικαστηρίων [..] ούτω τα δικαστήρια καθοδηγούνται εις την ομοιόμορφον εφαρμογήν των νόμων, και οι δικηγόροι [..] θέλουσιν αποφεύγει επιβλαβείς ή ματαίας νομικάς ενεργείας»
Το περιοδικό επιτέλεσε το σημαντικό έργο της συγκέντρωσης μεγάλου μέρους της νομολογίας των Κρητικών Δικαστηρίων, και η διακοπή της έκδοσής του συνδέεται με την κρίσιμη πολιτική κατάσταση εκείνης της περιόδου στην Κρήτη.
Τις τάξεις του Δικ. Συλλόγου Λασιθίου πυκνώνουν νέα μέλη, που διακρίνονται σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής στην Κρήτη, ως διανοούμενοι, πολιτικοί, αγωνιστές και σπουδαίοι νομικοί. Ενδεικτικά αναφέρω τους βουλευτές –δικηγόρους Γεώργιο Ι. Παπαμαστοράκη Βουλευτή, Πρωθυπουργό της Κρήτης το 1908 και αρχιτέκτονα της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα. Τον Ιωσήφ Κούνδουρο Βασιλικό Επίτροπο, πολλές φορές Βουλευτή και Υπουργό. Τον Ιωάννη Ν. Βουκυκλάκη Βουλευτή, Νομάρχη και ποιητή. Τον εκ των συντακτών της ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ Γεώργιο Παπανικολάου Τμηματάρχη του Πολιτικού Γραφείου του Ελευθέριου Βενιζέλου το 1917.
Κατά την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας ο αριθμός των Λασιθιωτών δικηγόρων που αναμιγνύονται ενεργά στην πολιτική ζωή του τόπου είναι εντυπωσιακός. Πολλοί από αυτούς εκλέγονται βουλευτές, και υποστηρίζουν μαχητικά από τα έδρανα της Κρητικής Βουλής το Λασίθι, παρά την κομματική τους διαφοροποίηση. Αναφέρω ενδεικτικά τους δικηγόρους-Βουλευτές: Εμμ. Αγγελάκη, Στέφανο Ξενικάκη, Μιχ. Κολυβάκη της επαρχείας Σητείας, Νικόλαο Γιαμαλάκη, Μιχ. Κοθρή, Νικολ. Π. Γιαννικάκη της Ιεράπετρας, Ιωάννη Μαρκόπουλο της Βιάννου, Μιχαήλ Ι. Σεργάκη, Δημ. Εμμ. Κοκκίνη, Μιχ. Κ. Σφακιανάκη, Εμμ. Φθενάκη, Εμμ. Μοδάτσο του Μεραμπέλλου, Γ. Βορεάδη, Εμμ. Μηλιαρά της επαρχίας Λασιθίου κ.α.
Το Δεκέμβριο του 1908 ψηφίζεται στην Αθήνα, μετά από πολλές περιπέτειες, ο Νόμος ΓΤΙΖ΄ (3317) περί δικηγορικών συλλόγων και το 1909 διεξάγονται οι πρώτες εκλογές των Δικηγορικών Συλλόγων. Στην Κρήτη αυτό θα συμβεί μετά το 1914, που πραγματοποιείται η Ένωσή με την Ελλάδα.
Το 1914 αμέσως μετά την Ένωση οι Δικηγορικοί Σύλλογοι της Κρήτης συστήνονται και οργανώνονται στη μέχρι σήμερα μορφή τους, σύμφωνα με την Ελληνική Νομοθεσία.
Τα μέλη του δικηγορικού συλλόγου Λασιθίου συμμετέχουν ενεργά σε όλες τις εθνικές περιπέτειες. Στους Βαλκανικούς, στο Μικρασιατικό, στον πρώτο και δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, στο κίνημα του 1935, στην εθνική αντίσταση.
Μεταξύ των μελών του συναντούμε σπουδαίους ανθρώπους και αγωνιστές, που διώχτηκαν και φυλακίστηκαν υπερασπίζονταν την αυτοδιάθεση, τη δημοκρατία και την ελευθερία της χώρας. Διακεκριμένοι μεταξύ αυτών υπήρξαν ο Ρούσος Α. Κούνδουρος και ο Ιωάννης Ιωαννίδης.
Τον Σεπτέμβριο του 1914 ο Ρούσος Α. Κούνδουρος, διδάκτωρ της Νομικής, αιτείται την εγγραφή του: «εις το βιβλίον των πρακτικώς ασκουμένων, όπως συνεχίσω την από της 14 Ιουνίου 1914 αρξαμένην πρακτικήν μου εξάσκησιν, παρά τω δικηγόρω κ. Γεωργ. Μοδάτσω». Ο Ρούσος Κούνδουρος, επί τριάντα χρόνια εξέχον μέλος της τοπικής κοινωνίας, βουλευτής, και μέλος του Δ.Σ. του δικηγορικού συλλόγου, εκτελέστηκε τον Αύγουστο του 1944 από τους Γερμανούς.
Μόλις έγινε γνωστό το γεγονός, το Δ.Σ. συνήλθε εκτάκτως: «Το Δ.Σ. συγκείμενον εκ των δικηγόρων Μιχ. Σεργάκη Προέδρου και των μελών Εμμ. Μαυροφόρου, Μιχ. Βούλγαρη, Εμμ. Στρατάκη, και Γεωργ. Λογαριαστάκη Γραμματέως, Συνελθών σήμερον την 7ην Οκτωβρίου 1944 εις έκτακτον συνεδρίασιν επί τη επιβεβαιώσει της θανατικής εκτελέσεως του διακεκριμένου συναδέλφου και μέλους του Διοικ. Συμβουλίου του Δικ. Συλλόγου Ρούσου Κουνδούρου παρά του δολοφόνου Γερμανού κατακτητού, Λαβών υπ’ όψιν ότι η σκληρά απώλεια του αλησμονήτου συναδέλφου ήτις εστέρησεν ου μόνον το δικηγορικόν Σώμα ενός τόσον πολυτίμου μέλους […] ολόκληρος ο δικηγορικός κόσμος βαθυτάτην αισθάνεται οδύνην και ζωηρά θα διατηρήση την ανάμνησιν της φυσιογνωμίας του και των αλτρουιστικών του αισθημάτων […]»
Ο Ιωάννης Ιωαννίδης από τις Λιθίνες Σητείας, ενεγράφη στο Δικηγ. Σύλλογο Λασιθίου το 1928. Υπήρξε στέλεχος του Κόμματος των Φιλελευθέρων. Μετά την αποτυχία του βενιζελικού κινήματος της 1-3-1935 συνελήφθη για συμμετοχή και κρατήθηκε στις φυλακές της Νεάπολης. Μαζί κρατήθηκαν επίσης οι φιλοβενιζελικοί δικηγόροι Μιχαήλ. Ι. Σεργάκης πρόεδρος τότε του Δ.Σ., Γεώργιος Κ. Σεργάκης, Ρούσος Κούνδουρος, Εμμ. Μαστοράκης, Ευστράτιος Τσιρακάκης από τους οποίους οι τρείς πρώτοι προσάχθηκαν στο Στρατοδικείο Σούδας, όπου δικάστηκαν και αθωώθηκαν.
Ο Ιωαννίδης υπήρξε σε όλη τη διάρκεια της κατοχής από τα πλέον δραστήρια στελέχη της αντίστασης εναντίον του κατακτητή. Καταδιωκόμενος από τους γερμανούς, έπεσε σε ενέδρα κοντά στο χωριό του Λιθίνες, όπου φονεύθηκε στις 11-5-1944.
Στις εκλογές του 1917 πρόεδρος εκλέγεται ο Διαλλινάς, το 1921 πρόεδρος είναι ο Γεωργ. Κ. Σαρολίδης, και το 1924 ο Εμμ. Κ. Διαλυνάκης. Ο Μιχ. Ι. Σεργάκης πολλές φορές βουλευτής επί Κρητικής Πολιτείας εκλέγεται πρόεδρος το 1931, 1934 και 1937. Με τον Μεταξικό Α.Ν. παραδίδει την προεδρεία το 1938 στο Γεώργιο Μοδάτσο, που τη διατηρεί μέχρι το 1943. Το 1944 αμέσως μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς ο Μιχ. Σεργάκης αναλαμβάνει εκ νέου πρόεδρος και παραμένει έως τις 15-2-1947, που υποβάλει την παραίτησή του ως δικηγόρος. «Μη υπάρχοντος προέδρου» το διάστημα 1947-48, στο Δικηγορικό Σύλλογο Λασιθίου προεδρεύει ο Εμμ. Μαυροφόρος: «ως αρχαιότερος κατά διορισμόν». Το 1949 πρόεδρος εκλέγεται ο Ιωάννης Εμμ. Ξανθάκης που διατηρεί το αξίωμα μέχρι το θάνατό του, το 1962. Στις εκλογές του 1962 αναλαμβάνει την προεδρία ο Εμμ. Σκυβαλάκης. Επανεκλέγεται το 1964 και 1967, αλλά τον Ιούνιο του ίδιου έτους αντικαθίσταται από τον Μιχαήλ Ι. Αλεξάκη, μετά το διορισμό του τελευταίου με τον χουντικό Α.Ν. 4/10-5-67. Το 1974 ο Εμμ. Σκυβαλάκης αποκαθίσταται στη θέση του προέδρου, την οποία διατηρεί μέχρι το 1977, οπότε παραιτείται. Την εξαετία 1978-84 πρόεδρος αναλαμβάνει ο Εμμ. Γεωργ. Μενεγάκης, τον οποίο διαδέχεται ο Μιχαήλ Γ. Λογαριαστάκης για το διάστημα 1984-89. Στις εκλογές του 1990 πρόεδρος αναδεικνύεται ο Νικόλαος Κατσούλης και το 1993 ο Ιωάννης Παπατσάκωνας, κατόπιν Νομάρχης Λασιθίου. Το 1996 εκλέγεται για τρίτη φορά ο Μιχαήλ Γ. Λογαριαστάκης, και το 1999 ο Ιωάννης Καλαϊτζάκης. Στις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις 2002 και 2005 πρόεδρος αναδεικνύεται ο Αγησίλαος Ταβλάς. Το 2008 εκλέγεται πρόεδρος ο Ελευθέριος Εμμ. Σκυβαλάκης και στις διαδοχικές εκλογές του 2011 και 2014 ο Νικόλαος Παπαδάκης. Το 2017 εκλέγεται ο Γεώργιος Παραουλάκης και στις εκλογές του 2021 η Σοφία Τσαγκαράκη.
Πρώτη γυναίκα, μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Λασιθίου καταγράφεται η Αναστασία Λεμπιδάκη από το Βραχάσι, με ημερομηνία διορισμού 16-12-1953 και ορκωμοσίας 18-1-1954. Παρέμεινε μέλος του Συλλόγου έως το 1966 όποτε διεγράφη, μετά το διορισμό της ως Υποθηκοφύλακας Νεάπολης.
Μετά το 1970 η εγγραφή γυναικών ως μέλη υπήρξε αθρόα, ώστε σήμερα στο Δικηγορικό Σύλλογο Λασιθίου, υπάρχει αριθμητική ισοδυναμία μεταξύ των δύο φύλων.